Kości: Fundament zdrowia

Kości to podstawa dobrej kondycji organizmu. Tworzą szkielet, który trzyma nas w pionie i produkują... krew.

Do czego służą kości? Szkielet, ważący ok. 10-12 kg, to przede wszystkim misterne rusztowanie dla mięśni, ścięgien i wszystkich innych tkanek człowieka. Kości stanowią także ochronę dla miękkich narządów (szczególnie mózgu, płuc, serca, a także organów znajdujących się w miednicy). Centralną częścią tego skomplikowanego i doskonałego pod względem technicznym układu jest kręgosłup. Do niego "przymocowane" są kości rąk i nóg, których

poszczególne części łączą się za pomocą stawów. Dorosły człowiek ma 206 kości.

Ile masz kręgów?

Od tej zasady zdarzają się jednak wyjątki. Kilka procent ludzi przychodzi na świat z 13 lub 11 parami żeber zamiast standardowych 12. Różnimy się także liczbą kręgów kręgosłupa - mamy ich 33 lub 34. Precyzyjnie zbudowane stawy umożliwiają ruch: chodzenie, bieganie i wykonywanie wszelkich codziennych czynności. Zadania naszego szkieletu nie są jednak wyłącznie natury technicznej. Kości to również (a może przede wszystkim) magazyn minerałów takich jak wapń i pierwiastki śladowe oraz działająca dniem i nocą fabryka komórek krwi powstających w szpiku kostnym.

Gąbczasta i korowa

Każdy z nas wie, jak wygląda kość wołowa Czy wieprzowa. Pod względem budowy szkieletu nie odeszliśmy od innych ssaków daleko. Tkanka kostna dzieli się zasadniczo na dwa rodzaje: korową i gąbczastą (beleczkową). Kość korowa to pusta w środku rurka o cienkich, ale bardzo mocnych ściankach. Kość gąbczasta z kolei jest bardziej miękka, a z zewnątrz pokrywa ją chrząstka. Ten rodzaj tkanki kostnej na przekroju przypomina nieco pumeks.

Nie tylko twardsza

Kość korowa buduje przede wszystkim długie elementy szkieletu, takie jak kości udowe czy ramienne. Tkanka gąbczasta z kolei występuje tam, gdzie kości łączą się ze sobą - na powierzchni stawów i blisko nasady kości długich. Z kości gąbczastej zbudowany jest także kręgosłup. Różnica pomiędzy tymi dwoma rodzajami tkanki kostnej nie ogranicza się tylko do twardości materiału. Kość gąbczasta, choć znacznie uboższa w minerały niż kość korowa, ma o wiele więcej komórek. Dzięki temu metabolizm przebiega w niej aż osiem razy szybciej.

Kolagen plus minerały

Kości zbudowane są ze składników organicznych i nieorganicznych. Organiczne to przede wszystkim tzw. osseina. Substancja ta zawiera włókna kolagenowe, białka, wodę i inne składniki, które sprawiają, że kość jest elastyczna. Za twardość i wytrzymałość kości odpowiadają składniki nieorganiczne - sole wapnia i fosforu. Kość korowa zawiera około 75 proc. minerałów, a kość gąbczasta - około 26 proc. Od urodzenia kości rosną zarówno na długość, jak i szerokość. Proces wzrostu kości kończy się około 16-18 roku życia, ale ich największą gęstość osiągamy dopiero w wieku 25-30 lat.

Nie zawsze taka sama

Struktura kości zmienia się w ciągu naszego życia pod wpływem różnych czynników - diety, trybu życia, stresu, a przede wszystkim działania hormonów. Jak to możliwe, skoro tkanka kostna jest zbudowana z tych samych minerałów, co... skały wapniowe? Proces przeobrażania się kości najlepiej porównać do mielenia takiej właśnie wapniowej skały i wlewania jej na nowo w inną formę. To właśnie, w ogromnym uproszczeniu, robią komórki kostne: jedne z nich - osteoklasty - rozpuszczają kość, inne - osteoblasty - budują nową tkankę kostną.

Kobiety w niebezpieczeństwie

Przez całe nasze życie, w dzień i w nocy toczą się nieustannie dwa przeciwstawne procesy: niszczenia i równoczesnego budowania kości. Nowa tkanka kostna formuje się przede wszystkim pod wpływem hormonów płciowych (estrogenów albo androgenów), hormonu wzrostu i kalcytoniny. Za procesy niszczenia kości odpowiadają kortykosteroidy (hormony kory nadnerczy) i hormony przytarczyc. Dlatego gwałtowny spadek poziomu estrogenów związany z menopauzą przekłada się na znaczne osłabienie kości zwane osteoporozą.

Sabina Bauman

Reklama
Żyj zdrowo i aktywnie
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy