Wiadomo, czym żywili się ludzie w epoce brązu

Nowe światło na dietę ludzi z epoki brązu rzucają znalezione niedawno starożytne kotły kuchenne. Według artykułu opublikowanego w czasopiśmie "Science” pozostałości tłuszczy i białka znalezione na wykopanych niedawno skorupach naczyń sugerują, że ludzie w okresie 3700-2900 p.n.e. żywili się głównie mięsem jelenim i wołowym oraz mlekiem kozim i owczym. Archeolodzy są również w stanie mniej więcej określić, jak ci ludzie z okolic Kaukazu przygotowywali swoje posiłki.  

Na odkopanych niedawno starożytnych naczyniach znaleziono nie tylko pozostałości tłuszczów zwierzęcych, ale również białka z zębów, dokładniej zmineralizowany osad nazębny. Analiza białek dostarcza szczegółowych informacji na temat posiłków przygotowywanych w tych konkretnych naczyniach.  

Dzięki temu, że wiele stopów metali ma właściwości przeciwdrobnoustrojowe, białka tak dobrze się zachowały na tych kotłach. Drobnoustroje, które normalnie zajęłyby się rozkładaniem białek na powierzchni naczynia, są trzymane w ryzach dzięki takim materiałom jak ceramika, kamień oraz określone stopy metali.  

Naukowcom udało się pobrać siedem próbek pozostałości białek na znalezionych w regionie Kaukazu kotłach. Region, o którym mowa, położony jest między Morzem Kaspijskim a Morzem Czarnym, rozciągając się od południowo-zachodniej Rosji do Turcji, jednocześnie obejmując Gruzję, Azerbejdżan oraz Armenię.  

Podczas analizy udało się wyodrębnić białka pochodzące z krwi, mięśni oraz mleka. Co więcej, jedna z próbek zawierała białka szoku cieplnego beta-1, które wskazuje na to, że w kotłach gotowano mięso jelenia lub bydła. Udało się wyodrębnić również białka mleka pochodzącego prawdopodobnie od kóz oraz owiec. Sugeruje to, że w kotłach przygotowywano również nabiał.  

Datowanie radiowęglowe ujawniło, że kotły prawdopodobnie używane były w latach 3520-3350 p.n.e. Oznacza to, że naczynia są o ponad 3000 lat starsze niż jakiekolwiek wcześniej analizowane. Odtworzony cyfrowo obraz ujawnił ślady użytkowania oraz rozległe naprawy. To, że zadano sobie trud ich reperacji, sugeruje, że kotły były wartościowe, wymagały wielkich umiejętności oraz stanowiły istotny symbol bogactwa bądź pozycji społecznej.