Wracamy do "barbarzyńskich" metod. Elektrowstrząsy działają!

Dwa niedawne badania potwierdzają, że terapia elektrowstrząsami (a także jej bliska kuzynka, czyli stymulacja magnetyczna) jest skuteczna w łagodzeniu niektórych chorób psychicznych, zwłaszcza ciężkiej depresji. To zjawisko od dziesięcioleci intrygujące psychiatrów i neurologów, którzy próbują odpowiedzieć na pytanie, dlaczego tak się dzieje.

Bo trzeba mieć świadomość, że chociaż tego typu terapie są stygmatyzowane i większości z nas kojarzą się z drastycznymi scenami filmowymi, jak choćby ta z Lotu nad kukułczym gniazdem, to terapia elektrowstrząsowa (EW/ECT) do dziś jest stosowana w leczeniu niektórych chorób, np. depresji czy epizodów maniakalnych i psychotycznych (szacuje się, że oferuje poprawę u 80 proc. pacjentów z ciężką depresją).

Obecnie elektrowstrząsy przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym i po podaniu środka zwiotczającego mięśnie, dzięki czemu drgawki mięśniowe mają nieznaczne nasilenie, podczas gdy dawniej mogły powodować m.in. kompresyjne złamanie trzonów kręgów kręgosłupa. 

Niestety, terapia elektrowstrząsami ma też wady, takie jak przejściowa dezorientacja i upośledzenie funkcji poznawczych, a także konieczność wielokrotnych wizyt ambulatoryjnych, dlatego badacze dążą do zrozumienia mechanizmów leżących u podstaw skuteczności rażenia mózgu prądem w celu wywołania napadów drgawkowych, co może przyczynić się do optymalizacji korzyści przy jednoczesnej minimalizacji skutków ubocznych.

W pierwszym badaniu naukowcy wykorzystali elektroencefalografię (EEG) do zbadania aktywności mózgu pacjentów, którzy otrzymali EW z powodu depresji. W drugim badaniu przyjrzeli się podobnej formie leczenia, czyli stymulacji magnetycznej (MST), która wywołuje napad za pomocą magnesów zamiast elektrod.

Odkryli, że obie terapie spowodowały zwiększoną aperiodyczną aktywność w mózgu pacjenta. Co ciekawe, naukowcy i lekarze przez lata traktowali ją jak "szum tła mózgu" i nie zwracali na nią uwagi, ale nowe badania pokazują, że odgrywa ważną rolę w mózgu. 

Aktywność aperiodyczna pomaga zwiększyć aktywność hamującą w mózgu, czyli zdolność do kontrolowania zachowania, emocji i procesów poznawczych w celu przystosowania się do środowiska naturalnego i społecznego.

Naukowcy podkreślają też, że chociaż badania wykazały związek między aktywnością aperiodyczną a tymi sposobami leczenia, potrzebne są dalsze badania, aby wykorzystać tę wiedzę w zastosowaniach klinicznych. Obecnie badają możliwość jej wykorzystania jako miary skuteczności leczenia w innych metodach leczenia depresji, w tym w leczeniu farmakologicznym.