Naukowcy: „Jesteś tym, co jadła twoja babcia”
Mówi się, że jesteś tym, co jesz. Jednak najnowsze badania sugerują, że jesteś nie tyle tym, co sam zjadłeś, ile tym, co zjadła twoja mama, a nawet babcia. Okazuje się, że środowisko matki, zwłaszcza jej dieta, mogą częściowo zdeterminować zmiany metaboliczne, a nawet mózgowe u potomstwa.
Po raz pierwszy wpływ diety matki na metabolizm jej potomstwa zaobserwowano już w 1909 roku. Wtedy badania dotyczyły młodych jedwabników. Ich zachowanie w sezonie zimowym w dużej mierze wynikało z odziedziczonych genów, jednak ich ciała w określony sposób sterowały genami, co jest spowodowane wpływem środowiska matki na płód.
Tego typu zmiany zostały zauważone również wśród innych gatunków zwierzą, w tym u ludzi. Jednak naukowcy nie są jeszcze zgodni co do tego, w jaki sposób przekraczają one granice międzypokoleniowe. Jak to możliwe, że dieta naszej babci wpływa również na nas? Naukowcy z Australii wzięli pod lupę samice wolnożyjących niepasożytniczych nicieni Caenorhabditis elegans.
To, co odkryli, można przełożyć również na ludzi, ponieważ mamy wiele wspólnych genów z tym konkretnym organizmem. Samice C. elegans poprzez to, co jedzą, wyposażają swoje młode w dodatkową ochronę mózgu, która reaguje, gdy potomstwo je określone rodzaje pożywienia. Komórki rozrodcze mogą zostać zmienione przez dietę matki w okresie życia płodowego, a badania wykazały, że te zmiany zostają z potomstwem po urodzeniu.
Naukowcy postanowili karmić larwy glisty określonymi substancjami. Wybór padł na powszechnie występujący w jabłkach i ziołach kwas ursolowy. Okazało się, że osobniki przyjmujące określone dawki kwasu są w pewnym stopniu chronione przed załamaniem komunikacji neuronowej.
Kwas ursolowy prawdopodobnie "włącza" gen odpowiedzialny za wytwarzanie specyficznego rodzaju tłuszczu sfingozyno-1-fosforan z grupy sfingolipidów. Według badań tłuszcz ten zapobiega osłabieniu aksonów neuronów w mózgu, a wstępne obserwacje wykazały, że może on przedostawać się z jelit matek do jej jaj w macicy.
Zwiększenie poziomu tego tłuszczu u larw robaków prowadziły do znaczących zmian metabolicznych utrzymujących się nie tylko przez cały okres rozwoju robaka, ale również przez następne ich pokolenia. Badania na ten temat zostały opublikowane w „Nature Cell Biology”.
Mimo że nie przeprowadzono jeszcze tego typu badań na ludziach, to naukowiec Nicholas Burton zauważył, że niska masa urodzeniowa wśród ludzi jest często wynikiem niedoborów żywieniowych w okresie ciąży, co przekłada się na późniejsze ryzyko problemów metabolicznych i zdrowotnych u potomstwa. Są to między innymi choroby układu krążenia, czy cukrzyca.
Dlatego tak ważne jest zrównoważone i świadome odżywanie podczas ciąży, co wpływa na optymalny rozwój mózgu potomstwa oraz jego układu odpornościowego. Badania na organizmach modelowych, takich jak C. elegans mogą utorować drogę do dalszych odkryć dotyczących dziedziczenia pokoleniowego. Naukowcy mają również nadzieję na to, że uda się rozwiązać zagadkę, w jaki sposób te zmiany pokonują barierę międzypokoleniową.
